سامانه اعتبار سنجي اقتصادي به منظور رتبه بندي و امتيازدهي اعتباري مشتريان بانك‌ها انجام مي‌شود تا آنها بتوانند براي اعطاي وام و تسهيلات به مشتريان خود با دانستن نمره و رتبه اعتباري آنها تصميم بهتري بگيرند. يك شركت اعتبار سنجي بايد بتواند از طريق جمع آوري داده‌ها و اطلاعات مالي مشتريان بانك‌ها از طريق تكنيك‌ها و روش‌هاي مختلف نمره و رتبه اعتباري مشتريان را تخمين بزند. اما از منظر حقوقي بانك‌ها تا چه حد و حدودي مي‌توانند اطلاعات مالي و اعتباري مشتريان خود را در اختيار آژانس‌ها و شركت‌هاي اعتبار سنجي و رتبه بندي اعتباري قرار دهند و بانك مركزي چگونه مي‌تواند در جهت احقاق حقوق شهروندان بر فعاليت اين آژانس‌ها نظارت كند. يك شركت اعتبارسنجي از طريق سامانه استعلام بانك مركزي مي‌تواند به اطلاعات و داده‌هاي مشتريان بانك‌ها دسترسي پيدا كند و زير نظر بانك مركزي فعاليت مي‌كند. تمام اين آژانس‌ها و شركت‌هاي اعتبار سنجي داراي مجوز رسمي از بانك مركزي هستند و موظف خواهند بود قوانين موجود در اين زمينه را براي احقاق حقوق شهروندان رعايت كنند.
هدف بانك‌ها از اعتبار سنجي اقتصادي
بانك‌ها با هدف مديريت ريسك اعتباري و كاهش آن از خدمات يك شركت اعتبارسنجي استفاده مي‌كند. چرا كه هرچه نمرات و رتبه اعتباري متقاضي دريافت وام و تسهيلات بالاتر باشد، اولويت بيشتري نسبت به دريافت تسهيلات نسبت به متقاضيان دريافت وام داراي رتبه اعتباري پايين‌تر دارد. يك آژانس و شركت اعتبارسنجي از طريق سامانه استعلام بانك مركزي مي‌تواند به سوابق تعداد چك برگشتي، بازپرداخت وام و پرداخت اقساط به موقع مشتريان يك بانك خاص دسترسي پيدا كند و درجه ريسك اعتباري اين بانك خاص نسبت به تمامي مشتريان متقاضي دريافت تسهيلات و وام را تخمين بزند. بانك‌ها به افراد خوش حساب و داراي رتبه و امتياز بالاتر وام با مبلغ بيشتر و در مدت زمان زودتر و با بهره كمتر ارائه مي‌دهند. هر شركت اعتبار سنجي مكانيزم خاص خود را براي تخمين نمره و رتبه اعتباري مشتريان دارد.
انواع شركت‌هاي اعتبارسنجي
شركت‌ها و آژانس‌هاي اعتبارسنجي زيادي در دنيا فعاليت مي‌كنند كه هر كدام با مكانيزم و شيوه خاص خود نمره و رتبه اعتباري مشتريان خود را محاسبه مي‌كنند. از جمله شركت‌هاي برتر و شناخته شده بين المللي در زمينه محاسبه امتياز و رتبه اعتباري و اعتبار سنجي مي‌توان به Equifax و FICO اشاره كرد. هم نمره اعتباري Equifax و هم FICO Score براي پيش بيني ريسك اعتباري بانك‌ها استفاده مي‌شوند. امتياز اعتباري Equifax يك مدل اختصاصي است كه توسط Equifax ساخته شده است. FICO Score يك مدل اختصاصي است كه توسط شركت Fair Isaac (FICO) ايجاد شده است. امتياز اعتباري Equifax از طيف عددي 280 تا 850 استفاده مي‌كند، در حالي كه نمرات بالاتر ريسك اعتباري كمتري را نشان مي‌دهد. FICO Score از محدوده عددي 300 تا 850 استفاده مي‌كند، در حالي كه نمرات بالاتر نيز ريسك اعتباري كمتري را نشان مي‌دهد. گرچه هر دو مدل نمره دهي و اعتبارسنجي انواع مشابهي از خطر را پيش بيني مي‌كنند، مهم است كه به ياد داشته باشيد از آنجا كه آنها بطور مستقل توسط شركت‌هاي جداگانه ايجاد شده‌اند، از آنها انتظار نمي رود كه نمرات يكساني را ارائه دهند.
منبع: help.equifax
وام دادن با روش هاي گوناگون